maaJaI marazI, maaya marazI.

maI baocaaLIsa ipaZyaaMpaasaUna  marazI BaaiYak  Aaho AaiNa malaa marazIcaa rasta AiBamaanahI Aaho. evhZoca navho marazI saaihtya pairYado tarfo  Gaotalyaa marazI saaihtya pa`a&a pairXaota maaJaa Avvala k`maaMk hI Aaloalaa, tyaamauLo marazIcyaa pa`omaapaaoTIca maI ho ilahIta Aaho, tyaata kuNaalaahI duKavaayacaa mauLIca hotaU naahI.

gaolao kahI idvasa marazIlaa Ea`oYz zrvataanaa baakIcyaa BaaYaaMnaa karNa nasataanaa kmaI laoKaayacaa pa`yatna kolaa gaolaolaa idsataaoya, taao AnaavaSyak  tar Aahoca, karNa tyaanao AapalaI marazI qaaor haota naahI paNa tao krNyaapaUvaI- AapaNa kuzlyaa kacaocyaa Garata rahataao tao pahaNaM AiQak  AavaSyak  Asa malaa tarI vaaTta. pa`a. naarLIkraMnaI AsaMca kahIsa AgadI saaihtya sammaolanaata( kahI karNaastava tyaaMnaI tao Gar}na koolaolaM) vya>  kolyaavar tyaaMcyaavar samasta ‘baahu kayama furfuraNaa%yaa’ marazIcyaa raKaNadaraMnaI pa`caMD raL {DivalaolaI ,jyaata ijacaa kahIhI saMbaMQa navhtaa tyaa tyaaMcyaa {cca ( AitaSayaca {cca) iSaXaIta patnaIlaahI saaoDlaola navhtaM itaqaM maaJyaasaarKyaa paamaracaI kaya kqaa? paNa tarIhI maaJaI ASaI ivanaMtaI Aaho, pa`qama vaacaa, ivacaar kra maga AaorDa!

marazI kuzo kmaI paDtaoya tyaacaI saurvaata maaJyaaca paoSaapaasaUna kr} yaa.

1.      vyaavasaaiyak  iSaXaNa [ Professional Education] : maaJaa vaOVkIya paoSaa. marazItaca kaya kuzlyaahI BaartaIya BaaYaota ho iSaXaNa Gaotaa yaota naahI karNa tyaa krtaa laagaNaarI paazyapaustakoca kuzhI {palabQa naahIta paazyapaustakaMcaI hI gaaoYT, tar [MiglaSa BaaYaota pa`isaw haoNaa%yaa SaokDao, SaokDao kaya, sahsa`avaQaI SaaoQa inabaMQaaMca kaya? Aataa kaoivhDcaI laaT caalau Aaho, iktaI paopasa- marazIta pa`isaW kolao gaolao? nausatyaa kaoivhD varca SaokDyaaMnaI paopasa- {palabQa Aahota AaiNa Asao SaokDao raoga Aahota tyaaMcyaavarIla AByaasaaca kaya? kovaL vaOVk Saas~aavar [MiglaSamaQao laXaavaQaI paustako Aahota. eka SaaKaocyaa ivaVaqyaa-laa ekaca AayauYyaata vaacaNao kovaL ASa@ya Aaho.

pa`Ena f>  vaOVikya vyavasaayaacaa naahI. Engineering, Architecture, Commerce ASyaa Anaok vyavasaayaaMcaa Aaho jyaaMcaM &aana marazIta {palabQa naahI. kaya krayaca maga? japaanaI BaaYaota ‘la’ naahI, tyaaeovajaI tao ‘r’ vaapartaata, mhNajao laMDnalaa ‘rMDna’ mhNataata . paNa mhNaUna tyaaMcaI BaaYaa maagaasalaolaI raihlaI ka? naahI, karNa Aaja sava- taaMi~ak  &aana japaanaI BaaYaota {palabQa Aaho tyaaMnaa [MiglaSacyaa kubaDyaa naahI Gyaavyaa laagata. japaanaca kaya, caIna, f`ansa, spaona, riSayaa iktyaok doSaata sava- taaMi~ak &aana Aaja sqaainak  BaaYaota {palabQa Aaho navho tyaata navanaivana saMSaaoQanaacaI Bar paDta Aaho. jara marazIkDo vaLUna paha AaiNa AatmainarIXaNa kra!

2.     marazI vaaMgamaya (+acaI kI sauwa ‘kI baaoD-’ var naahI tyaamauLo jasaa {ccaar Aaho tyaapa`maaNao ilahayacaa pa`yatna kolaolaa Aaho) Literature.: QaOyaa-caM ivaQaana Aaho paNa maaJyaamatao marazI saaihtya AjaunahI maajaGarataUna baahor AalaolaM naahI. taoca tao naatao saMbaMQa, taoca tao raga laaoBa, tyaacaa tyaa saMskRtaIcaI BalaavaNa  krNaa%yaa maaigala janmaIMcyaa kqaa. AgadI h naa AapaTyaaMpaasaUna paar naa saI fDko, ivasa KaaMDokr icaM iva jaaoSaIo AaiNa Aataa Aaataacyaa va pau kaLo, gaMgaaQar gaaDgaILapaya-nta sava- jaNa maQyama vaiga-yaaMcyaa kumpaNaataca ifrta raihlao. AgadI pau la sauwa  tyaa kuMpaNaataUna baahor yao{] Saklao naahIta. tyaapailakDo kahI jaga Aaho ho tyaaMcyaa gaavaIhI navhtao. jasaM ka^paao-roT valD-paMcataaraMikta jaga. dilata (?) saaihtyahI tyaaca tyaa irMgaNaata ifrta rahataya( saaihtyaata ho dilata, ho paaMZrpaoSaM Asao pa`kar nasaavaotaca. saaihtya ho f> saaihtya Aaho ha maaJaa ivacaar).QaUmakotaUpa`maaNao ek  paustak, mauKyatvaokr}na Aatmakqaaca ,pa`kaiSata Jaalyaavar pauZIla vaaTcaala KaDbaDItaca JaalaolaI. BarIva nagaNya.

Apavaadakrtaa, kovaL Apavaad, jaI e kulakNaI-, naarayaNa Qaarpa vagaOroMnaI vaogaLo pa`kar hataaLlao  paNa tyaaMcaa vaacak vaga- farca mayaa-idta haotaa. jaI e,100 ratalyaa 99 cyaa Dao@yaavar}naca gaolaolao.

Ian Flaming, Sir Arthur Conan Doyle, Perry Mason, Agatha Christie AaiNa tyaaMcao maanasapau~a James Bond, Sherlock Holmes, Hercule Poirot saarKao marazIta ka naahI inamaa-Na Jaalao? ikMvaa ha sagaLaca pa`kar marazIta ka idsalaa naahI, idsata naahI. caar AaNao maailakota baabaurava Anaa-Lkr ilahayacao paNa tyaaMcyaa javaLjavaL 100 T@ko kqaa Anauvaaidta Asaayacyaa. haca navho tar iva&aanakqaa, Bayakqaa, yauwkqaa, marazIta Apavaadanaoca Aalaolyaa. h^rI paa^Trcyaa djaa-cyaa kumaar saaihtyaacaI marazIta ka vaanavaa Aaho. maI Aataa sa<arIta iSartaao Aaho , paNa maaJyaa lahanapaNaIcaa fasTr foNao saarKaa kuNaI inatyainayamaanao marazIta ka idsata naahI? tyaacaa saSa>  jaInar ka naahI inamaa-Na Jaalaa?

3.     Sabd saMpai<a: Vocabulary: baakIcyaa Anaok  BaaYaaMSaI taulanaa krtaa marazIcaI Sabd sampai<a KaUpaca kmaI Aaho. Norvegian BaaYaaMmaQyao bafa-laa saazahuna AiQak Sabd Aahota AaiNa paaMZ%yaa rMgaalaa paMcavaIsahUna jaasta! zIko  maharaYT/ata baf-ca paDta naahI mhNaUna evhZyaa SabdaMcaI garjaca naahI. paNa ijaqao garja Aaho itaqa kaya? kaya hrkta Aaho tyaa BaaYaotalao tao sauTsauTIta Sabd tasaocyaa tasao vaaparayalaa? kaoNaacyaa tarI sauipak Dao@yaataUna klpanaa AalaI AaiNa [MijanaIArcaa AiBayaMtaa Jaalaa. foosa maaskcaI caohra paTTI, paNa caohora tarI marazI Sabd kuzaya? Mmaagao vaogavaogaLyaa paoSaIMnaa naava zovaayacaa pa`yatna Jaalaolaa. bahutaaMSaI saMskRtaaotBava. kahItarI kiNaka( gaiNaka navho) AaiNa barcMa kahI.malaa samajata naahI vhayarsaosacaa saMsaga- Jaalaa tar ilamfaosaa[-Tsa vaaZtaata AaiNa ba^@Toiryaacaa saMsaga- Jaalaa tar nyauT/aoifla vaaZtaata ho jasacyaa tasa svaIkRta kaya hrkta AsaavaI. iktaI saaopa hao[-la sagaL! Aa^@safD- iD@SanarI vaYaa-cyaa SaovaTI [MiglaSanao  kuzlyaa BaaYaotalao kuzlao Sabd isvakarlao tyaaMcaI yaadI pa`isaw krtao. Mmaga  AamhI {Dyaa maartaao Aro gaur}, kma-. Avataar ho tar marazI , BaartaIya Sabd Aahota. paNa tyaaca vaoLI [MiglaSa japaanaItaIla saayaaonaara, irXaa tar svaaihlaItaIla ba^njaao,baaoMgaao hohI Sabd isvakartao.[MiglaSa var jagaatalyaa sava- BaaYaaMcaa BaiDmaar haotaao paNa saMkuicata dRiYTkaona na baaLgataa itanaM ho sava- Sabd Aapalaosao kr}na AapalaM Sabd BaaMDar kovhZM tarI vaaZvalaya, AamacaI marazI ka naahI kr} Sakta AsaM? ASyaanao BaaYaa laaopa vagaOro kahI paavata naahI {laT ivastaartao. tasaca jar Asata tar farsaInao italaa kovhaca igaLMkRta kolao Asatao.

maQyaMtarI vaacanaata AalaolaM kI ‘laavaNao’ ho ik`yaapad marazIta 21 CTaMnaI vaapartaa yaotao, AaiNa tyaacyaa dRiYTnao hI marazIcaI AlaaOikktaa Aaho. maI tar mhNaona marazIta tyaa {rlaolyaa 20 CTaMcaI vaanavaa Aaho.marazI +a Aqaa-Mnaa /CTaMnaa ca@k  mauklaI. BaaYaocaI ijatakI Sabd saMpada jaasta itatakI BaaYaocaI Ea`ImaMtaI jaasta !

4.     inajaI-va vastauMcao ilaMga: Gender of inanimate things: ‘ tao AamacaM saUnalaa ihkD baaolavaa kI hao’! AsaM kaoNaI knnaD BaaiYak  ‘Aamacyaa saunaaMnaa [kDo baaolavaa’ mhNaNyaasaazI baaolalaa kI pauNyaacyaa Sauw marazIta partalaolaa hsataao. (iktaIhI kuNaI kahIhI baaolaao paNa Aaja pauNaorI marazInaM sava- maaQyamaaMvar kbjaa imaLivalaolaa Aaho.) paNa tyaacyaa ek laXaata yaota naahI kI inajaI-va vastauMsaazI marazIta yaaojalaolaI ilaMgarcanaa iktaI hasyaaspad Aaho AaiNa marazIvar pa`oma kr}na taI iSakNyaacaa pa`yatna krNaa%yaasaazI taI iktaI i@laYT Aaho.

{dahrNaa-qa: laXaavaQaI {dahrNao Aahota.

{SaI, caadr, gaadI s~aIilaMgaI paNa tyaaca vastauta maaoDNaara palaMga maa~a pauillaMgaI. paur}YaaMnaIca vaaparayacaa sadra pauillaMgaI, Qaaotar maa~a {BayaanvayaI AaiNa caDDI tar ca@k  s~aIillaMgaI. savaa-ta kDolaaoT mhNajao jao paur}YatvaacaM inaiva-vaad laXaNa Aaho taI ‘imaSaI’ ca@k s~aIillaMgaI? h##!

SarIrataIla AvayavaaMcaI itaca pairisqataI. taao kana, taI jaIBa tar tao naak ! kuzM kahI vyaakrNaacao inayama? kahIhI naahIta! 

barM f>  Sauw marazItalyaa SabdaMnaaca ho laagaU Aaho ASyaatalaa Baaga naahI. [MiglaSa maQaUna Aalaolao daona Sabd ekaca pa`karacyaa vaahnaaMsaazI. T/k mhTlaM tar taao pauillaMgaI AaiNa laa^rI mhTlaM tar taI s~aIillaMgaI! AimataaBacyaa BaaYaota irA^@Sana VayacaI tar …..AaM^###ya yao @yaa Jamaolaa hO?

kuNaalaa tarI ‘ivajaya’ eovajaI baMgaalaI baabaUnaM ‘ ibajaa^ya’ mhTlyaacaa raga Aalaolaa paNa tyaaca baMgaalaIta inajaI-va vastauMsaazI Asalaola ho ilMagaaMca gaaOD‘baMgaala’ naahIe!   

malyaaLIta Asalaolaa ‘L’ caa {ccaar BalyaaBalyaaMnaa jamata naahI. Mmar###La ha paavasaasaazI Asalaolyaa SabdataIla ‘ArrrrL’ saazI vaogaL AXar doiKala Aaho.

 

Aapalyaa BaaYaovar pao`ma Asaava , jar}r AsaavaM, Asalaca paaihjao karNa jagaacaI iKaDkI taumacyaasaazI {GaDNaarI Aa[-naMtarcaI taI dusarI gaaoYT Aaho. paNa SaovaTI , Languagae is a mode of communication.

Aapalyaa manaatalaM  dusa%yaapaya-Mta paaohaocaivaNyaacaM tao ek  maaQyama Aaho.  baakI BaaYaaMpa`maaNaoca  marazIhI ho iSavaQanauYya ivanasaayaasa paolaotao Aaho, kahI kmaI naahI, kI kahI jaasta naahI.

AapalaI maaya ( marazI) sagaLyaaMnaaca ipa`ya Asatao paNa pa`Bau iSavaraya mhNaalao tyaapa`maaNao,

‘ASaIca AmaucaI Aa[- AsataI sauMdr r}pavataI,

Jaalaao Asataao AamhIhI sauMdr , vadlao C~apaita!’

pa``tyaokacyaa Aa[-naM ‘maaQaurI dIiXata’ AsalacaM AsaM kuzM Aaho jaSaI Aaho taSaIca AamacaI maaya (marazI) Aamhalaa ipa`ya Aaho.